معرفی یک کانون آندمیک کالا آزار در استان قم و بررسی سرواپیدمیولوژی عفونت لیشمانیایی احشایی در انسان و مخازن حیوانی (سگ) این منطقه

چکیده: مقدمه و هدف : لیشمانیوز احشایی ( کالا آزار) در بعضی از مناطق ایران به صورت آندمیک مشاهده می شود. در ایران تیپ مدیترانه ای بیماری وجود دارد که عامل آن لیشمانیا اینفانتوم بوده و مخازن اصلی آن را سگ و سگ سانان تشکیل می دهند. کالا آزار در ایران اغلب در کودکان زیر ده سال به خصوص در سنین 6ماه تا 2 سال و بیشتر در روستاییان دیده می شود. کانونهای آندمیک بیماری در ایران شامل استانهای اردبیل، فارس، آذربایجان شرقی و بوشهر می باشند. این مطالعه به منظور بررسی وضعیت بیماری کالا آزار در انسان و مخازن حیوانی (سگ) در روستاهای دهستان قاهان (8روستا) از استان قم انجام گرفت. مواد و روش کار: نوع مطالعه در این بررسی توصیفی به روش مقطعی می باشد. نمونه گیری به صورت کلی از کلیه کودکان زیر ده سال و 10درصد بالغین روستاهای دهستان قاهان و تمام سگهای صاحبدار روستای انجیله و تعدادی سگ به صورت تصادفی از روستاهای نویس و قاهان در سال 1380 انجام شد. برای تعیین شیوع عفونت لیشمانیایی احشایی در انسان و سگ از روش سرولوژی آگلوتیناسیون مستقیم استفاده شد. در این بررسی 416 نمونه پلاسمای انسانی و 32 نمونه سرم سگ به روش آگلوتیناسیون مستقیم مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات به دست آمده از این مطالعه با استفاده از نرم افزارهای spss و آزمون مجذور کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: 315 نمونه (7/75درصد ) از گروههای سنی 10 سال و پایین تر و 101 نمونه (3/24درصد ) از گروههای سنی بالای 10 سال گرفته شد. 226 نفر (3/54درصد ) مذکر و 190 نفر (7/45درصد ) مؤنث بودند. از مجموع نمونه های انسانی 7 مورد (7/1درصد ) مثبت بودند که از 226 نفر مذکر، 5 مورد (2/2درصد ) سرم مثبت و از 190 نفر مؤنث 2 مورد (05/1درصد ) سرم مثبت شدند. از این 7 مورد مثبت، 3 مورد دارای سابقه قبلی ابتلاء از روستای انجیله بودند. از مجموع نمونه های سگ 8 مورد (25درصد ) مثبت بودند که از میان سگهای سرم مثبت، دو قلاده کالبدگشایی شدند و با روشهای پارازیتولوژی مورد آزمایش قرار گرفتند که عفونت لیشمانیایی احشایی در آنها به اثبات رسید. نتیجه گیری: با توجه به آلودگی بسیار بالای سگهای منطقه از نظر سرولوژی و نیز اثبات عفونت لیشمانیای احشایی در دو قلاده سگ سرم مثبت با استفاده از روشهای جداسازی در محیط های کشت اختصاصی و تلقیح به حیوان حساس آزمایشگاهی نتیجه می گیریم که سگ به عنوان یکی از مخازن آلودگی برای انسان در منطقه به شمار می رود و از طرفی با توجه به وقوع پی در پی موارد انسانی بیماری، می توان چنین نتیجه گیری کرد که این بیماری در دهستان قاهان به خصوص روستای انجیله و نویس به صورت آندمیک وجود دارد. واژ ه های کلیدی: کالا آزار، آگلوتیناسیون مستقیم ، عفونت انسانی، عفونت سگ ها